Ο Δραπέτης

Ο Δραπέτης (Μυθιστόρημα), Ιωάννινα 1999

ΠΡΩΙΝΑ ΝΕΑ
Πέμπτη 8 Ιουλίου 1999
ΤΟ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ
Γράφει ο: Γιώργος ΒρέΛλης

Ο Ηπειρώτης συγγραφέας Ευριπίδης Μακρής, γνωστός από τις εκπαιδευτικές, παιδαγωγικές, ιστορικές, λαογραφικές και φιλολογικές εργασίες κυκλοφόρησε το νέο του βιβλίο με τίτλο "Ο δραπέτης". Σελίδες 126. Εξώφυλλο φιλοτεχνημένο από τον συνάδελφο του εκπαιδευτικό, ζωγράφο Ανδρέα Μιχαηλίδη.
Από την πρώτη ματιά ο Ε. Μ. δείχνει ότι είναι κάτοχος των όσων παραστατικά και ζωντανά μας περιγράφει, εκεί στις συνοριακές πυραμίδες των δύο κόσμων η απαρχή με την ανατριχιαστική - ντοκουμέντο - ωμότητα. 15 οι ενότητες και τοποχρονικά εναρμονισμένες.
Ανεξίτηλα τα βιώματα της παιδικής ηλικίας από τη σκληρή δεκαετία του "40" έδωσαν τη "ζύμη" και το υλικό για το "Δραπέτη" την απόδραση, το φευγιό του, τη δραπέτευση, που γράφτηκε πριν οκτώ χρόνια, με αφορμή ένα συγκλονιστικό γεγονός όπως περιγράφεται στην αρχή της εξιστόρησης.
Μας καθήλωσε η σιγκίνηση και η κριτική ανάλυση και θεώρηση. Αφέτηρίες αφηγηματικές ο πόλεμος της Μικρασίας, η Ελληνοϊταλική σύρραξη, η Κατοχή, η Αντίσταση. Κυριαρχεί η πολεμική ατμοσφαίρα. Από την αναμέτρηση λαών ξεκινά η έμπνευση του. Κατά βάθος το έργο του είναι αντιπολεμικού πνεύματος, γιατί ξυπνά τις συνειδήσεις και βοηθά την ανθρώπινη προσέγγιση.
Ο Ε.Μ. γίνεται ένα με τους εμπλεκόμενους. Συναναπνέει Παρών ο ίδιος. Αυτόπτης και αυτήκοος και πλήρης η ανταπόκριση του παρατηρητή εαυτού του με τα δρώμενα. Εδώ φυτρώνει φουντωμένη η πίκρα του, ζεστή η ανθρωπιά, η κοινωνική δικαιοσύνη. Ξεσκεπάζει και αποκαλύπτει. Πολλές οι στρατιωτικές του γνώσεις. Και πάντα ενήμερος της γεωγραφικής κατατόπισης.
Ολόκληρη η ψυχολογία του λαού και η τραγωδία του στη διελκυστίνδα των παρατάξεων και των αντιθέτων στρατοπέδων. Όλα μας τα λέει και μας αφήνει να κρίνουμε εμείς συνοδοιπόροι μαζί του. Οι ανθρώπινοι χαρακτήρες και η ψυχογράφησή των στο φως. Και ο επικός αγώνας ορθά ξεκινημένος αλλά με απρόσμενο το τέλος του.
Στο πολεμικό αντάριασμα δεν λείπουν θαυμάσιες ρομαντικές περιγραφές και ηθογραφικές σελίδες. Παρελαύνουν ψυχολογικές συγκρούσεις, διαψεύσεις ελπίδων, γκρέμισμα προσδοκιών, σε διαφωτιστική καταγραφή.
Μας εντυπωσίασαν πολύ οι λεπτομέρειες όχι άσχετες και περιττές αλλά με βαρύνουσα τη σημασία, υπογραμμίζουν ουσιώδη νοήματα και προεκτάσεις αισθαντικότητας και λογισμού. Επιτυχία του γιατί δημιουργεί ένα κλίμα πραγματικής αναπαράσταυης.
Εκκινητές: Πρόσωπα, τοποθεσίες, οικισμοί, πράγματα και γεγονότα, εποχές και καιροί και συνθήκες, παραστάσεις και επιζήσεις, εικόνες δραματικές, απόηχο εφιαλτικά, κρίσεις συνειδήσεως, πεποιθήσεις και ιδεαλισμοί, μνήμες και θύμησες, βιώσεις, κοινωνικές αδικίες, δρώσα η αντίδραση και η προπαγάνδα, φύση, ζωή, πατρίδα, αντιθέσεις, βασανισμένη μοίρα, φραγμοί, αρχές και θεσμοί κλονισμένοι, εμπειρίες από την καθημερινότητα.
Η όλη αφηγηματική πορεία περνάει υποχρεωτικά - λόγω εντιμότητας και ειλικρίνειας από το κανάλι της αλήθειας, της αμεροληψίας και των βιωμένων μαρτυριών. Όλα στο φως για να δούμε τη στυγνή και σκληρή πραγματικότητα.
Αδιάπτωτο το ενδιαφέρον κεντρίζει διεγερτικά ο διάλογος, γιατί διατηρεί σ' όλες τις φάσεις, γιν ακριβολογία και την υπευθυνότητα. Η γλώσσα απλή ρέει στρωτά την αφήγηση, μεταφέροντας συγκροτημέμο το λόγο, έμφορτο εννοιών, σκέψεων, ιδεών και αισθημάτων.
Εξιστορεί με ευχέρεια πεζογραφικά στην οποία και χρησιμοποιεί δικό του ύφος και ιδιάζοντα προσωπικό εκφραστικό τρόπο αρεστό και αφομοιώσιμο για την εντατική ανάπλαση προσώπων και καταστάσεων του περιβάλλοντος.
Σ' όλο το κείμενο διατηρείται σφιχτοδεμένος απλός, νοητικά και συναισθηματικά, ο λόγος, διανθισμένος με τη λεκτική νοστιμιά της γλαφυρότητας και με τόνους έντονους λυρισμού και τρυφεράδας που εξημερώνουν στις σελίδες την αγριότητα. Δεν τ' αφήνεις το βιβλίο από τα χέρια σου. Σε τραβά η δράση του.
Ο Ε.Μ. θητεύει ευσυνείδητα, αυτογνωστικά, πατριωτικά και αποδοτικά με οδηγό την εθνική του συνείδηση, στο θέμα που τώρα πρωτοπιάνεται.
Δομή, πλοκή και εξέλιξη, στεριά εξορμητήρια ανάπτυξης. Γράφει με την πέννα της ευαισθησίας. Δεν είναι μυθιστόρημα το "Ο δραπέτης". Ιστόρημα είναι και πηγή ιστορίας. Κάτι που τον καταπίεζε: βασανιστικά για να εκδηλωθεί και φορτισμένος όπως ήτανε, ξέσπασε λυτρωτικά στο βιβλίο. Κάτι που αναπλάθει με πιστότητα τη
ζωή.
Μπορούμε να πούμε ακόμη πως είναι ένα χρονικό, μια ημερολογιακή εκτύλιξη, φανερή και δημόσια εξομολόγηση των μυχίων του. Μένει ένας θελκτικός αφηγητής, καθαρόαιμος και αυθόρμητος στις απεικονίσεις ηρώων και πρωταγωνιστών.
Αυτή την καλόθρεφτη αφηγηματικότητά του τη διατηρεί δεξιοτεχνικά στην όλη πεζολογική του διατύπωση, διευρυμένη από πινελιές ηθογραφίας, λαογραφίας, στρατιωτικών πραγμάτων, πολιτικής επισκόπησης και κοινωνικής ανακατάταξης, συμπόνεσης και ανθρωπιάς.
Ζήσαμε τα όσα περιγράφει και τον νιώθουμε και συγκρίνουμε το τότε με το τώρα. Η νέα του αυτή εργασία ολοκληρωμένη και σφόδρα προσεκτική και ακανθώδης, του δίνει το δικαίωμα να πάρει θέση στον ηπειρωτικό πεζογραφικό χώρο και στην πολεμική λογοτεχνία.